Дэлхийн "анхны" дайны тухай ойлголт хоёр дахь дайны эхэн үед л үүссэн. Олон сая хүний амийг авч одсон 1914-1918 оны мөргөлдөөнийг 20 орчим жилийн турш "Аугаа дайн" гэж нэрлэв. Гэвч 1939 онд дахин дайн эхлэхэд тайлбарлагчид Аугаа дайныг дараагийнхаас ялгахын тулд Дэлхийн I дайн гэж нэрлэж эхлэв. “Одоо бид дайны дараах ертөнцөөс дайны өмнөх ертөнц рүү дахин шилжиж байна" гэж Их Британийн Батлан хамгаалахын сайд Грант Шаппс мэдэгдсэн удаатай.
“YouGov” хоёрдугаар сард хийсэн судалгаагаар британиудын талаас илүү хувь нь ойрын 5-10 жилд дэлхийд дахин дайн гарах магадлалтай гэж үзэж байгааг тогтоожээ. Өнгөрсөн долоо хоногт Иран Израиль руу анхны шууд дайралтаа хийсний дараа дэлхийн удирдагчид аливаа хурцадмал байдал нь Ойрхи Дорнодыг цуст сөргөлдөөнд хүргэж, дэлхийн өнцөг булан бүрээс холбоотнуудыг оролцуулж эсвэл цөмийн дайнд хүргэж болзошгүйг анхааруулж байна. Украин болон Газын мөргөлдөөнтэй хослуулан "Дэлхийн III дайныг өдөөх оч бий болох нь тодорхой" гэж “Sky News”-ийн аюулгүй байдал, батлан хамгаалахын редактор Дебора Хейнс онцолжээ.
Шинжээчид юу гэж үзэж байна вэ
Дэлхийн II дайны өмнөхөн Итали, Испани, Герман, Японы мөргөлдөөнийг дайн гарахтай холбоогүй гэж үзсэн нь алдаа байсан гэж Элиот А.Коэн “The Atlantic” сэтгүүлд ярьжээ. Украины дайн, Өмнөд Хятадын тэнгис дэх Хятадын түрэмгийлэл, Ойрхи Дорнодын мөргөлдөөнийг дайн гарах нөхцөл биш гэж үзэх нь мөн адил алдаа болно.
Хятад, Орос, Иран болон Хойд Солонгос зэрэг авторитар улсууд нөгөө талаас АНУ, Европ, Израиль тэргүүтэй дэлхийн ардчилсан орнууд гэж харьцуулан ангилж болно. Москва Украин руу дайрснаас хойш Иран Орост нисгэгчгүй онгоц нийлүүлсээр ирсэн бол Пхеньян Орост байлдааны материал нийлүүлж байсан. Барууны орнуудын хориг арга хэмжээний үеэр Хятад улс Орост худалдааны шугам нээж өгч, Ирантай мөн ойр дотно харилцаатай байсан. “Орос бол дэлхийн III дайнд хүрэх "анхдагч зам" хэвээр байна” гэж Европын шинэчлэлийн төвийн судалгааны төвийн доктор Луижи Сказьери “Sky News”-т ярьжээ.
Түүнчлэн, Доналд Трамп АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ялвал байдлыг улам дордуулна гэдгийг ажиглагчид онцолж байна. Европын Гадаад харилцааны зөвлөлийн судалгааны төвийн ажилтан Хью Ловатт “Sky News”-т хэлэхдээ, "Найдвартай мэдээ бол олон улсын дэг журам үнэхээр "мөхөж" байна. Хойд Солонгос Өмнөд Солонгос, АНУ-ын эсрэг дайсагнасан үг хэллэгээ нэмэгдүүлж байхад Орос Украинд ноёрхож байна. Хятад улс Тайвань, Филиппинийг заналхийлж байна. Иргэний дайны хөлд нэрвэгдсэн Судан сүйрэхэд ойрхон, Латин Америкт хүчирхийлэл улам бүр нэмэгдсээр байгаа Африк даяар гадаадын дэмжлэгтэй цуст эргэлтүүд болж байгаа ч энэ талаар хэн ч юу ч дуугарахгүй байна. Гэвч эдгээр зөрчилдөөн, хурцадмал байдал нь бүгд тусдаа бөгөөд хоорондоо уялдаа холбоогүй" гэжээ.
Хэдийгээр хоорондоо уялдаа холбоогүй ч дэлхийн хэмжээнд нөлөөлж байна. "Вашингтон Пост" сонины тоймч Дэвид Игнатиус "Нөхцөл байдал дэлхийн нэгдүгээр дайны өмнөх үетэй адил байна. Энэ мөч нь 1914 оны зуны динамикийг санагдуулж байгаа бөгөөд энэ нь бүх гүрний зайлсхийхийг эрмэлздэг дайн дэгдэх нь гарцаагүй болж, хэн ч урьдчилан таамаглах боломжгүй үр дагаварт хүргэхээр байна" гэжээ.
